อีกไม่กี่วันก็จะสิ้นปีแล้ว ถือเป็นโอกาสที่ดีที่จะได้เช็คสุขภาพกันก่อนปีใหม่ ไม่ว่าคุณจะไม่เคยเข้าออกโรงพยาบาล แข็งแรงดุจซุปเปอร์แมน แต่ก็ควรเช็คสุขภาพตัวเองบ้างอย่างน้อยเพื่อตรวจติดตามสภาวะการทำงานของร่างกายอย่างสม่ำเสมอ และถือเป็นการดูแลตนเองเพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดโรคได้ทันเวลา

แล้วตรวจสุขภาพเบื้องต้นมีอะไรบ้าง?

1. ซักประวัติ ข้อมูลที่แพทย์มักสอบถาม ได้แก่ ประวัติความเจ็บป่วยในปัจจุบัน สภาพร่างกาย และอาการ ยาและขนาดยาที่ได้รับในปัจจุบัน ประวัติสุขภาพในอดีต ประวัติความเจ็บป่วยในครอบครัว ประวัติทางสังคม และปัจจัยอื่นๆ  ที่อาจสัมพันธ์กับสุขภาพกายและสุขภาพจิต รวมทั้งการทำงานและฐานะทางเศรษฐกิจ

2. ตรวจร่างกาย แพทย์จะต้องใช้ประสาทสัมผัสทั้งการดู คลำ และฟังเพื่อประเมินและวินิจฉัยโรคเบื้องต้น

- การดู เช่น แพทย์จะดูเส้นเลือดดำที่คอ  ซึ่งจะช่วยให้สามารถประมาณแรงดันในระบบหลอดเลือดดำของหัวใจได้ การเคลื่อนไหวผิดปกติใด ๆ  บนผนังทรวงอกช่วยบ่งชี้ความผิดปกติต่าง ๆ ในหัวใจได้

- การคลำ  แพทย์จะใช้ปลายนิ้วเพื่อสำรวจโครงสร้างต่างๆของหัวใจ เช่น การคลำดูความแรงและลักษณะการเต้นของชีพจรที่หลอดเลือด เพื่อประเมินดูการสูบฉีดเลือด ประเมินการการตีบแคบในหลอดเลือดหรือมีการอุดตันอื่นๆ มีของเหลวคลั่งในถุงเยื่อหุ้มหัวใจ หรืออาจบ่งชี้ว่ามีกล้ามเนื้อหัวใจหนาขึ้น หรือมีกล้ามเนื้อหัวใจถูกทำลาย

- การฟัง  การใช้หูฟังของแพทย์ หรือ Stethoscope เรียกได้ว่าเป็นขั้นตอนสำคัญที่สุดในการตรวจร่างกาย ซึ่งเสียงที่ฟังเสียงการเต้นของหัวใจได้จะแตกต่างกันออกไปดังนี้ เสียงเต้นหัวใจปกติจะมีสองเสียงต่อจังหวะการเต้นหนึ่งครั้ง โดยเสียงแรกเป็นเสียงลิ้นหัวใจปิดกั้นระหว่างหัวใจห้องบนกับห้องล่างเพื่อกันไม่ให้เลือดไหลย้อนกลับ ส่วนเสียงที่สองเป็นเสียงที่เกิดขึ้นหลังจากหัวใจบีบตัวแล้วทำให้ลิ้นหัวใจระหว่างหัวใจห้องล่างและหลอดเลือดแดงปิด เพื่อกันไม่ให้เลือดไหลย้อนกลับเข้าสู่หัวใจ หากมีการทำงานของลิ้นหัวใจผิดปกติ แพทย์จะได้ยินเสียงแทรกระหว่างสองเสียงนี้ เรียกว่า เมอร์เมอร์ (murmur) ส่วนเสียงฟู่นั้นอาจบ่งบอกว่ามีการไหลของเลือดผิดปกติ

        จะเห็นได้ว่าการตรวจร่างกายเบื้องต้นจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญก็ทำให้เราทราบถึงสภาวะของร่างกาย สุขภาพของหัวใจเราได้เหมือนกัน ดังนั้นอย่าลืมหาเวลาไปเช็คสุขภาพ พบแพทย์กันนะคะ

เอกสารอ้างอิง

กองบรรณาธิการใกล้หมอ (2549) รักษ์หัวใจ 3 - ยา การรักษาและวิทยาการใหม่, ใกล้หมอ:กรุงเทพฯ